Ιστορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Johann Gustav Droysen.
Το δίτομο κλασσικό έργο του Ντρόυζεν ειν' η πιο βασική και πιο καλοστρωμένη ακόμα πλατιά λεωφόρος για την ιστορία του Μεγαλέξανδρου και της όλης Ελληνιστικής εποχής. Θα περάσει απ' αυτήν, αναγκαία, παρ' όποιες ειδικότερες κρίσεις του ή πρίσματα θεώρησης των πραγμάτων, όποιος ενδιαφέρεται σοβαρά να γνωρίσει και να μελετήσει, απλά είτε κ' επιστημονικότατα, το φαινόμενο που και του πιο καθαρού μύθου τις διαστάσεις ξεπερνάει, κι ωστόσο ιστορία συνιστά και πραγματικότητα που προσδιόρισε όλη την περαιτέρω ιστορία του πλανήτη. Όποιες ιδέες και κριτήρια κανείς κι αν έχει, το κεντρικό αντικείμενο της πραγματείας του Ντρόυζεν, ο Αλέξανδρος και το έργο του, μένει ριζικό, θεμελιακό της Δύσης, όπου ανήκει ο πολιτισμός που κρατεί ακόμα στον κόσμο. Όποιες εκδοχές για τα πράγματα και τις πράξεις, τις συνέπειες και τις σημασίες τους κι αν συγκρότηση κανείς, αδύνατο να μετακίνηση απ' το κέντρο της έκβασης του αρχαιοελληνικού κόσμου τον Αλέξανδρο, κι άλλο τόσο δύσκολο, μέσα στο χώρο της νεώτερης ιστοριογραφίας του, να υπερπήδηση τάχα τον Ντρόυζεν, που έτσι κρίσιμα τον συνέλαβε και τον έδωσε, στις πυρηνικότερες ουσίες και ποιότητές του. Ακόμα και νεώτατα ιστορικά συγγράμματα, όλως άλλων κι αντίθετων πρισμάτων θεώρησης των πραγμάτων εν γένει, τους άξονες του Ντρόυζεν ακολουθούν, κι απλώς τις ύστατες κρίσεις αλλάζουν, για τις πράξεις, τα κίνητρα ή τις σημασίες των γεγονότων, το βάρος και τις ηθικές ποιότητες των προσώπων. Μπορούν και κατακτητή ή κ' ελευθερωτή των λαών να τον πούνε τον Αλέξανδρο, εκπολιτιστή και διαφωτιστή, ή καταλυτή σωρείας λαϊκών πολιτισμών και σκοταδιστή - ό,τι θέλουν, ό,τι κρίνουν ή νομίζουν πως χωρεί να κρίνουν έτσι ή αλλιώς, χωρίς άλλα, χωρίς νέα δεδομένα απ' όσα τόσο ευσυνείδητα μελέτησε και συναρτώντας αξιοποίησε συνθετικά ο υπέροχος ιστορικός -, μα ό,τι να κάνουν δεν καταφέρνουν να χαράξουν άλλους βασικούς δρόμους έρευνας κα γνώσης, προβληματισμού και μελέτης του φαινομένου Μέγας Αλέξανδρος, κ' έργο του, και κόσμος όλος που ιδρύθηκε απ' αυτόν και ξεκίνησε για να φτάσει, μέσω Ελληνισμού, Ρωμαίων, κι όλων των παραπέρα, ως εκείνο που αποτελούμε σήμερα, όποια θέση, γνώμη, άποψη κι αν έχουμε γι' αυτό. Το έργο λοιπόν είναι βασικό - και θεμελιώδες το θεωρούν ακόμα ολ' οι σοβαροί ερευνητές της αρχαιοελληνικής ιστορίας και φιλολογίας.